Bạn có cảm thấy hoang mang khi file audio chỉ phát một lần duy nhất? Bạn có từng bỏ lỡ thông tin quan trọng chỉ vì một từ vựng không quen thuộc hay accent lạ lẫm? Nếu câu trả lời là có, bạn không hề đơn độc. Hãy cùng The IELTS Workshop tìm hiểu những phương pháp luyện nghe IELTS tại nhà đã được kiểm chứng, giúp bạn xây dựng nền tảng vững chắc và bứt phá band điểm, ngay cả khi bạn là người mới bắt đầu. Hãy cùng khám phá lộ trình luyện nghe IELTS tại nhà ngay nhé.
1. Nắm vững cấu trúc và dạng câu hỏi IELTS Listening
Đây là bước đầu tiên và quan trọng nhất. Hiểu rõ cấu trúc bài thi và các dạng câu hỏi sẽ giúp bạn chuẩn bị tâm lý và xây dựng chiến lược làm bài phù hợp. Bài thi IELTS Listening kéo dài 30 phút, bạn sẽ nghe 4 đoạn ghi âm với độ khó tăng dần và trả lời 40 câu hỏi.
| Part | Nội dung | Độ khó |
|---|---|---|
| Part 1 | Đoạn hội thoại về các tình huống xã hội hàng ngày. Ví dụ: Đặt phòng khách sạn, hỏi thông tin về một khóa học, đăng ký thành viên thư viện. | Dễ nhất – Tốc độ nói chậm, thông tin rõ ràng. |
| Part 2 | Một đoạn độc thoại về các chủ đề xã hội quen thuộc. Ví dụ: Giới thiệu về một khu du lịch, hướng dẫn tham quan bảo tàng, bài phát biểu ngắn. | Trung bình – Tốc độ vừa phải. |
| Part 3 | Đoạn hội thoại giữa nhiều người (tối đa 4 người) trong bối cảnh giáo dục hoặc đào tạo. Ví dụ: Thảo luận giữa sinh viên và giảng viên về một bài tập lớn hoặc đề tài nghiên cứu. | Khó – Cần theo dõi nhiều luồng ý kiến và xác định quan điểm của từng người. |
| Part 4 | Một bài giảng hoặc bài nói chuyện về một chủ đề học thuật. Ví dụ: Giảng viên trình bày về sinh học, lịch sử, môi trường. | Khó nhất – Tốc độ nhanh, nhiều từ vựng học thuật và cấu trúc phức tạp. |
Các dạng câu hỏi thường gặp trong bài thi IELTS Listening:
- Form/Note/Table/Flow-chart/Summary Completion (Hoàn thành biểu mẫu/ghi chú/bảng/sơ đồ/tóm tắt)
- Multiple Choice (Trắc nghiệm)
- Short Answer Questions (Trả lời câu hỏi ngắn)
- Sentence Completion (Hoàn thành câu)
- Labelling a Map, Plan, or Diagram (Gắn nhãn cho bản đồ, kế hoạch, hoặc sơ đồ)
- Matching (Nối thông tin)
Việc nhận diện được từng dạng bài sẽ giúp bạn biết mình cần tập trung nghe loại thông tin gì (ví dụ: tên riêng, con số, địa điểm, ý chính…). Đây là nền tảng của mọi phương pháp luyện nghe IELTS tại nhà.
2. Gợi ý 5 phương pháp luyện nghe IELTS ở nhà hiệu quả nhất
Không có một phương pháp nào là hoàn hảo cho tất cả mọi người, nhưng việc kết hợp linh hoạt 5 phương pháp dưới đây sẽ tạo ra một lộ trình luyện nghe IELTS tại nhà toàn diện và hiệu quả.
2.1. Phương pháp luyện nghe chép chính tả (Dictation)
Nghe chép chính tả là một phương pháp khá quen thuộc và được nhiều sĩ tử đánh giá hiệu quả. Đây là cách bạn rèn luyện đôi tai của mình trở nên nhạy bén với từng âm thanh, từ và cấu trúc câu trong tiếng Anh.
Dictation đơn giản là nghe một đoạn audio và chép lại chính xác từng từ bạn nghe được. Phương pháp này buộc não bộ phải tập trung cao độ, xử lý thông tin âm thanh và chuyển hóa thành dạng chữ viết.
Ưu điểm:
- Cải thiện khả năng nhận diện âm: Bạn sẽ phân biệt được những âm dễ nhầm lẫn (ví dụ /ʃ/ và /s/), cách nối âm, nuốt âm của người bản xứ.
- Nâng cao vốn từ và ngữ pháp: Khi soát lại lỗi sai, bạn sẽ học được từ vựng mới và củng cố các cấu trúc ngữ pháp một cách tự nhiên.
- Tăng cường sự tập trung: Đây là bài tập “thể dục” tuyệt vời cho não bộ, giúp bạn duy trì sự tập trung trong suốt 30 phút của bài thi thật.
- Cải thiện kỹ năng Spelling: Lỗi chính tả là một trong những lý do gây mất điểm đáng tiếc nhất trong IELTS Listening. Dictation giúp bạn khắc phục triệt để vấn đề này.
Cách áp dụng để luyện nghe IELTS tại nhà:
- Chọn nguồn nghe: Bắt đầu với những đoạn audio ngắn (khoảng 1-2 phút) có transcript, tốc độ vừa phải. Các bài nghe ở Part 1 hoặc các kênh như BBC 6 Minute English là lựa chọn lý tưởng.
- Nghe lần 1: Nghe toàn bộ đoạn audio để nắm ý chính.
- Nghe và chép: Bật lại audio, nghe từng câu hoặc cụm từ ngắn, sau đó dừng lại và chép xuống. Lặp lại cho đến hết bài. Đừng sợ mắc lỗi, cứ chép lại những gì bạn nghe được.
- Đối chiếu với transcript: Mở transcript và so sánh. Dùng bút đỏ đánh dấu những lỗi sai: sai từ vựng, sai chính tả, sai ngữ pháp (số ít/nhiều, thì của động từ…).
- Phân tích lỗi sai và nghe lại: Tìm hiểu tại sao bạn lại nghe sai (do không biết từ, do phát âm, do nối âm?). Sau đó, vừa nhìn transcript vừa nghe lại audio một lần nữa để tai và não ghi nhớ cách phát âm đúng.
2.2. Phương pháp Take Note nhanh keywords chính
Trong bài thi IELTS, đặc biệt là Part 3 và 4, bạn sẽ phải xử lý một lượng thông tin khổng lồ. Việc cố gắng ghi nhớ mọi thứ là bất khả thi. Đó là lúc kỹ năng “take note” phát huy tác dụng.
Take note là kỹ thuật ghi chú lại những thông tin quan trọng nhất (keywords) một cách nhanh chóng trong khi nghe. Mục tiêu không phải là chép lại cả câu mà là nắm bắt các ý chính để trả lời câu hỏi.
Ưu điểm:
- Giúp ghi nhớ thông tin một cách hiệu quả.
- Hỗ trợ định vị câu trả lời khi nghe.
- Tăng khả năng tập trung vào những chi tiết quan trọng, tránh bị xao nhãng bởi thông tin thừa.
Cách áp dụng để luyện nghe IELTS tại nhà:
- Đọc và gạch chân keywords trong câu hỏi trước khi nghe: Đây là bước tối quan trọng. Nó giúp bạn xác định loại thông tin cần lắng nghe (tên, nơi chốn, con số, lý do…).
- Sử dụng chữ viết tắt và ký hiệu: Đừng tốn thời gian viết đầy đủ các từ. Hãy xây dựng một hệ thống ký hiệu và viết tắt cho riêng mình. Ví dụ: government -> gov, information -> info, because -> b/c, increase -> ↑, decrease -> ↓.
- Tập trung vào “Content Words”: Ưu tiên ghi chú danh từ, động từ chính, tính từ, và các con số. Đây là những từ mang nội dung chính của câu.
- Luyện tập với các bài giảng ngắn: Các bài nói trên TED-Ed hoặc các bài nghe của IELTS Listening Part 4 là nguồn tài liệu tuyệt vời để rèn luyện kỹ năng này.
2.3. Phương pháp luyện nghe tiếng Anh thụ động
Nghe thụ động là cách “tắm mình trong ngôn ngữ”, một phương pháp luyện nghe IELTS tại nhà giúp bạn làm quen với nhịp điệu và ngữ điệu của tiếng Anh một cách tự nhiên.
Đây là việc nghe tiếng Anh trong khi bạn đang làm các công việc khác không đòi hỏi sự tập trung cao độ, như nấu ăn, dọn dẹp, đi bộ, hoặc tập thể dục. Bạn không cần phải cố gắng hiểu hết 100% nội dung.
Ưu điểm:
- Giúp tai bạn quen với âm thanh, tốc độ và ngữ điệu của tiếng Anh.
- Giảm bớt cảm giác “sợ” khi nghe tiếng Anh, biến nó thành một phần tự nhiên trong cuộc sống.
- Tiết kiệm thời gian, bạn có thể làm được nhiều việc khác trong quá trình luyện nghe thụ động.
Cách áp dụng để luyện nghe IELTS tại nhà:
- Chọn nguồn nghe bạn yêu thích: Để duy trì thói quen, hãy chọn những gì bạn thực sự quan tâm như podcast về phát triển bản thân, kênh tin tức BBC, VOA, hoặc thậm chí là các bài hát tiếng Anh.
- Nghe mọi lúc, mọi nơi: Tận dụng thời gian chết trong ngày. Thay vì lướt mạng xã hội, hãy bật một podcast tiếng Anh.
- Lưu ý quan trọng: Nghe thụ động chỉ nên là phương pháp bổ trợ. Nó không thể thay thế việc luyện nghe chủ động (active listening) như chép chính tả hay làm bài tập.
2.4. Phương pháp Intensive Listening và Extensive Listening
Đây là sự kết hợp giữa hai cách tiếp cận khác nhau, tạo nên một chiến lược luyện nghe toàn diện.
- Intensive Listening (Nghe chuyên sâu): Tương tự như nghe chép chính tả, đây là việc bạn nghe một đoạn audio ngắn, tập trung phân tích từng chi tiết: từ vựng, ngữ pháp, phát âm, nối âm. Mục tiêu là hiểu 100% nội dung.
- Extensive Listening (Nghe mở rộng): Đây là việc bạn nghe các đoạn audio dài hơn (như một tập podcast, một bộ phim) để nắm bắt ý chính và thưởng thức nội dung. Bạn không cần phải tra từ điển mỗi khi gặp từ mới.
Ưu điểm:
- Nghe chuyên sâu giúp xây dựng nền tảng từ vựng và ngữ âm vững chắc.
- Nghe mở rộng giúp tăng cường sức bền khi nghe, cải thiện tốc độ xử lý thông tin và khả năng suy luận.
- Kết hợp cả hai giúp việc học vừa hiệu quả về mặt kiến thức, vừa thú vị và bền bỉ.
Cách áp dụng để luyện nghe IELTS tại nhà:
- Bắt đầu với Extensive Listening để làm quen với chủ đề: Học viên có thể nghe podcast hoặc xem video liên quan về một chủ đề cụ thể để hiểu sơ lược về nội dung.
- Sử dụng Intensive Listening để phân tích bài nghe mẫu IELTS: Sau khi quen với chủ đề, người học chuyển sang nghe các bài mẫu trong IELTS. Ở đây, họ nghe từng đoạn nhỏ nhiều lần và ghi chú từ vựng, cấu trúc mới.
- Tạo thói quen xen kẽ hai phương pháp trong lịch học: Học viên có thể chia thời gian học mỗi tuần, ví dụ: 3 buổi dành cho Intensive Listening và 2 buổi cho Extensive Listening.
- Áp dụng kiến thức vào thực tế: Khi đã quen với cả hai phương pháp, người học nên áp dụng vào các tình huống thực tế như nghe tin tức hàng ngày, trò chuyện với người bản xứ, hoặc nghe tài liệu học thuật để phát triển thêm kỹ năng.
2.3. Phương pháp Shadowing
Shadowing (Kỹ thuật nói đuổi/kỹ thuật cái bóng) là một trong những phương pháp luyện nghe IELTS tại nhà được đánh giá hiệu quả cao, giúp cải thiện đồng thời cả kỹ năng nghe và nói.
Shadowing là việc bạn lặp lại ngay lập tức những gì người bản xứ nói, giống như một cái bóng. Bạn cố gắng bắt chước chính xác nhất có thể về phát âm, ngữ điệu, và nhịp điệu.
Ưu điểm:
- Cải thiện vượt bậc về phát âm và ngữ điệu.
- Khi bạn có thể phát âm một từ đúng, bạn sẽ dễ dàng nhận ra nó hơn khi nghe.
- Tăng tốc độ phản xạ của não bộ với ngôn ngữ, giúp bạn nghe và hiểu nhanh hơn.
Cách áp dụng để luyện nghe IELTS tại nhà:
- Chọn audio: Bắt đầu với một đoạn audio ngắn, rõ ràng, có transcript.
- Nghe và đọc theo transcript: Nghe audio và mắt dõi theo transcript để làm quen với nội dung và từ vựng.
- Luyện tập chậm từng câu: Bật audio lên, nghe kĩ cách phát âm của người bản xứ (trọng âm, nguyên âm, phụ âm, âm đuôi) rồi dừng audio lại để bắt chước.
- Bắt đầu “Shadowing”: Bật lại audio và nói đuổi theo người nói. Cố gắng bắt đầu chậm hơn họ chỉ một vài giây. Đừng lo lắng nếu ban đầu bạn bị vấp. Cứ tiếp tục.
- Ghi âm lại: Ghi âm lại phần nói của mình và so sánh với bản gốc để tìm ra điểm cần cải thiện.
3. Mẹo luyện nghe IELTS tại nhà giúp đạt band điểm cao
Ngoài 5 phương pháp trên, hãy áp dụng những mẹo nhỏ sau đây để tối ưu hóa quá trình học của bạn.
3.1. Luyện phát âm chuẩn
Phát âm và Nghe là hai kỹ năng song hành với nhau. Bạn sẽ không thể nhận ra một từ nếu bạn đang phát âm sai nó trong đầu. Hãy dành thời gian học 44 âm trong bảng phiên âm quốc tế IPA. Việc này sẽ giúp bạn giải mã cách người bản xứ tạo ra âm thanh, từ đó nghe chính xác hơn rất nhiều.
3.2. Trang bị vốn từ vựng IELTS
Thiếu từ vựng là rào cản lớn nhất khi nghe. Bạn không thể hiểu những gì bạn chưa từng học. Thay vì học các danh sách từ rời rạc, hãy học từ vựng IELTS theo chủ đề (ví dụ: Environment, Education, Health, Technology…). Cách học này giúp bạn tạo ra các liên kết ngữ nghĩa, dễ nhớ và áp dụng hơn. Đồng thời, hãy học cách phát âm chuẩn của mỗi từ ngay từ đầu.
3.3. Chọn nguồn luyện nghe IELTS phù hợp
Đừng chỉ giới hạn bản thân trong các bộ đề Cambridge. Việc đa dạng hóa nguồn nghe sẽ giúp bạn làm quen với nhiều accent (Anh-Anh, Anh-Mỹ, Anh-Úc…) và các ngữ cảnh khác nhau.
- Cho người mới bắt đầu: BBC Learning English, VOA Learning English.
- Trình độ trung cấp: TED-Ed, các kênh YouTube về chủ đề bạn yêu thích.
- Trình độ cao: TED Talks, các podcast chuyên sâu, tin tức từ BBC, CNN.
- Giải trí: Xem phim, series TV trên Netflix với phụ đề tiếng Anh. Đây là cách học không áp lực nhưng rất hiệu quả.
3.4. Luyện nghe mỗi ngày
Sự nhất quán quan trọng hơn cường độ. Bạn nên dành 30 phút mỗi ngày để luyện nghe hơn là học 5 tiếng dồn dập vào cuối tuần. Hãy biến việc nghe tiếng Anh thành một thói quen không thể thiếu. Lên một lịch trình cụ thể và tuân thủ nó. Sự tiến bộ sẽ đến một cách tự nhiên.
4. Tổng hợp tài liệu và nguồn luyện nghe IELTS tại nhà
Dưới đây, The IELTS Workshop cung cấp danh sách các nguồn tài liệu uy tín và chất lượng để bạn bắt đầu hành trình của mình:
- Sách:
- Bộ Cambridge IELTS (1-20): Bộ đề thi không thể thiếu cho mọi sĩ tử IELTS. Đây là nguồn đề thi thật đáng tin cậy nhất.
- Collins Listening for IELTS: Cung cấp bài học và bài tập theo từng dạng câu hỏi, giúp củng cố kỹ năng một cách hệ thống.
- Get Ready for IELTS Listening: Phù hợp cho những bạn mới bắt đầu, band 3.5 – 4.5.
- Website luyện nghe:
- IELTS Online Tests: Kho đề thi thử khổng lồ và miễn phí.
- IELTS Liz: Blog của cựu giám khảo IELTS, cung cấp nhiều bài học và mẹo hữu ích.
- Breaking News English: Các bản tin được viết lại theo nhiều cấp độ, kèm theo file audio và bài tập.
- Kênh YouTube:
- TED-Ed: Các bài học hoạt hình ngắn gọn, thú vị với phụ đề chính xác.
- BBC Learning English: Cung cấp các bài học đa dạng, từ ngữ pháp, từ vựng đến luyện nghe.
- IELTS Official: Kênh chính thức của đơn vị tổ chức thi, cung cấp các lời khuyên và bài thi mẫu.
- Podcast:
- 6 Minute English (BBC): Mỗi tập chỉ 6 phút, thảo luận về một chủ đề thú vị với từ vựng được giải thích rõ ràng.
- All Ears English Podcast: Tập trung vào tiếng Anh giao tiếp tự nhiên của người Mỹ, rất hữu ích để làm quen với accent Mỹ.
- Luke’s English Podcast: Podcast của một giáo viên người Anh giàu kinh nghiệm, nội dung hài hước và lôi cuốn.
Xem thêm:
Tạm kết
That’s it! Con đường chinh phục IELTS Listening không hề trải hoa hồng, nhưng nó hoàn toàn khả thi nếu bạn có một chiến lược đúng đắn và sự kiên trì. Luyện nghe IELTS tại nhà đòi hỏi sự chủ động và kỷ luật, nhưng nó cũng mang lại cho bạn sự linh hoạt và tự do để tiến bộ theo tốc độ của riêng mình.
Để chinh phục điểm số 6.5+ IELTS, hãy tham khảo ngay lộ trình học tại khóa Senior của The IELTS Workshop.
